C#

Merhaba arkadaşlar, bu makalemiz de LINQ mimarisinden bahsedip, SQL içerisinde kullandığımız sorguların LINQ’te nasıl yapıldığını inceleyeceğiz.

LINQ hayatımıza girdiğinde SQL’de kullandığımız bir sorguyu LINQ ile nasıl yazarız sorusunu hemen hemen herkes kendisine sormuştur. Bu makelemiz de SQL ile yazdığımız sorguları LINQ ile yazarak bu soruya cevap vermiş olacağız J

Kısaca LINQ (Language Integrated Query)

LINQ (Language Integrated Query), .NET nesnelerini aynen SQL Server’da veritabanını sorguladığımız şekilde (select, where, join, aggregate işlemleri vb) sorgulamamıza sağlayan mimaridir. LINQ sorgularının kolay bir syntax ile yazılabilmesi için C# diline bir takım yenilikler getirildi. Bu yenilikler extension metod, lambda operatörü, anonim tip, var anahtar sözcüğüdür. LINQ mimarisi denildiğinde aklımıza System.Core.dll assembly’si gelmelidir. LINQ sorgularında kullanılan extension metotlar System.Core.dll assembly'si altında System.Linq namespace'i altında bulunur. Dolayısıyla bir projede LINQ sorgularını yazabilmek için, System.Core.dll'inin referans edilmesi ve using bloğunda System.Linq namespace'nin tanımlı olması gerekir.



Makale de kullanmak üzere hem SQL’de kullanmak için Ürün tablosu oluşturalım. Aynı sorguları LINQ’te yazabilmemiz içinde Ürün nesnesi oluşturalım. SQL Server’da oluşturduğumuz tablo ve alanları aşağıdaki gibi olacak.


Şimdi de aynı özellikte bir ürün nesnesi oluşturalım. Aynı zamanda geriye ürün koleksiyonu döndürecek bir metot oluşturarak içerisine bazı ürünler girelim. Metodumuzu statik yaparak Urun nesnesinin nesne örneğini almamıza gerek kalmadan metodu kullanabileceğiz.



Seçme ve Sıralama İşlemleri

Bir veri kümesi içerisinde tüm alanların listelerken SQL de ilk olarak Select ifadesini belirtip from ifadesinden sonra listelenecek olan tablo adını yazıyoruz. LINQ’teki farka bakacak olursak From’un başta olup Select ifadesinin sonda olmasıdır.

SQL	LINQ
select * from Urunler	from u in Urun.Urunler() select u;

Kayıtlar içerisindeki belli alanların görüntülenmesi, SQL’de Select ifadesinden sonra görüntülemek istediğimiz alanları yazıyoruz. LINQ’te de aynı şekilde select ifadesinden sonra yazıyoruz.

SQL	LINQ
select UrunID, UrunAdi, Fiyat from Urunler	from u in Urun.Urunler() select new { u.UrunID, u.UrunAdi, u.Fiyat };

Not: LINQ ile belirli alanları görüntülemek istediğimiz de new diyerek aslında yeni bir anonim tip oluşturuyoruz. IL Tarafına bakacak olursak bunu görebiliriz.



Bir ifadeyi belli bir alana göre sıralamak istiyorsak SQL’de Order by ifadesinden sonra sıralamak istediğimiz alan yada alanları yazdıktan sonra A-Z’ye sıralamak için ASC, Z-A’ye sıralamak içinde DESC anahtar kelimesini kullanıyoruz. LINQ’te de durum aynı orderby ifadesini kullandıktan sonra sıralanacak alan belirtiliyor fakat sıralama işlemi select ifadesinden önce yapılıyor.

SQL	LINQ
select * Fiyat from Urunler order by UrunAdi ASC yada DESC	from u in Urun.Urunler() orderby u.UrunAdi ascending yada descending select u;

SQL’de bir tablo içerisinde top fonksiyonunu kullanıyoruz. LINQ’te de Take isimli bir metot var ve bu metodu kullanarak istediğimiz kadar kaydı alabiliyoruz.

SQL	LINQ
select top 5* Fiyat from Urunler	(from u in Urun.Urunler() select u).Take(5);

SQL’de bir alandaki kayıtların tekrar etmesini engellemek için Distinct’i kullanıyoruz. LINQ’te de bunu yapan distinct metodu var.

SQL	LINQ
select distinct UrunAdi from Urunler	(from u in Urun.Urunler() select new { UrunAdi = u.UrunAdi }).Distinct();

SQL’de iki tabloyu birleştirmek için Union’u kullanıyoruz. LINQ’te de durum aynı. İki nesneyi birleştirerek tek bir kümede birleştirmek için union’u kullanıyoruz.

SQL	LINQ
Select * from Tablo1 union Select * from Tablo2	(from u in nesne1 select u).Union(nesne2);

Filtreleme İşlemleri

SQL’de filtreleme yapmak istediğimiz de Select ifadesini yazdıktan sonra Where anahtar kelimesini ve sonra filtrelenecek ifadeyi yazıyoruz. Durum LINQ içinde aynı fakat where ifadesi From ve Select’in arasına giriyor.

SQL	LINQ
select * fiyat from Urunler where Fiyat>5	from u in Urun.Urunler() where u.Fiyat>5 select u;

Operatör kullanımı SQL’e göre biraz değişik ama amaç aynı. C#’da kullandığımız operatörleri (&&, ||, !, ==) aynen kullanıyoruz. Aşağıdaki örnekte Fiyat’ı beşten büyük ve Durumu true olan ürünleri filtreleyecek.

SQL	LINQ
select * fiyat from Urunler where Fiyat>5 and Durumu = 1	from u in Urun.Urunler() where u.Fiyat>5 && u.Durumu == true select u;

Aşağıdaki örnekte ise fiyarı’ beşten büyük olan yada stoğu onun üzerinde olan tüm ürünleri filtreleyecek.

SQL	LINQ
select * fiyat from Urunler where Fiyat>5 or Stok >10	from u in Urun.Urunler() where u.Fiyat>5 || u.Stok>10 select u;

SQL’de arama yaparken Like anahtar kelimesini kullanıyoruz. LINQ tarafında da bunu yapabiliyoruz. Örneğin A ile görüntülemek istediğimiz de SQL’de like’ı kullanırken LINQ tarafında StartWith’i kullanıyoruz. Benzer şekil de A ile bitenleri bulmak için de LINQ tarafında EndsWith’i kullanıyoruz. İçinde A geçenleri bulmak içinde Contains metodunu kullanıyoruz.

SQL	LINQ
select * fiyat from Urunler where UrunAdi Like ‘A%’ select * fiyat from Urunler where UrunAdi Like ‘%A’ select * fiyat from Urunler where UrunAdi Like ‘%A%’	from u in Urun.Urunler() where u.UrunAdi.StartsWith(“A”) select u; from u in Urun.Urunler() where u.UrunAdi.EndsWith(“A”) select u; from u in Urun.Urunler() where u.UrunAdi.Contains(“A”) select u;

Gruplama Fonksiyonları

SQL’de kullandığımız gruplama fonksiyonlarını(Count, Sum, Avg, Max, Min) LINQ’te de kullanabiliyoruz.
Toplam kayıt sayısını almak için SQL’de ve LINQ’te count’u kullanıyoruz. Aşağıdaki örnekte ürün’lerin sayısını aldık.

SQL	LINQ
select count(*) fiyat from Urunler	(from u in Urun.Urunler() select u).Count();

Bir alanın toplamını almak için SQL’de ve LINQ’te Count’u kullanıyoruz. Aşağıdaki örnekte de toplam stok adedini aldık.

SQL	LINQ
select sum(Stok) fiyat from Urunler	(from u in Urun.Urunler() select u).Sum(u=> u.Stok);

Bir alanın ortalama değerini almak için SQL’de AVG fonksiyonunu kullanırken LINQ’te Average metodunu kullanıyoruz.

SQL	LINQ
select avg(Stok) fiyat from Urunler	(from u in Urun.Urunler() select u). Average (u=> u.Stok);

Bir alanın en büyük değerini almak için SQL ve LINQ’te max’ı kullanıyoruz.

SQL	LINQ
select max(Stok) fiyat from Urunler	(from u in Urun.Urunler() select u).Max(u=> u.Stok);

Bir alanın en küçük değerini almak için SQL ve LINQ’te min’i kullanıyoruz.

SQL	LINQ
select min(Stok) fiyat from Urunler	(from u in Urun.Urunler() select u).Min(u=> u.Stok);

Bu makalenin de sonuna geldik ikinci makale de görüşmek üzere. LINQ ile kalın ;)

Sem GÖKSU
www.semgoksu.com| www.yazilimgunlugu.com
sem.goksu@yazilimgunlugu.com

Kaynaklar
msdn.com

C# 4.0 ile birlikte "dynamic" isimli yeni bir static tip var. Dynamic tipi değişkenin tipinin dinamik olarak atanmasını (Dynamic Dispatch) sağlıyor.

Örneğin Icecek ve yiyecek isimli iki tipimiz var. Kullanıcının seçim yapacağı bir metot yazalım. Bu metot Menu isimli bir Enum alsın. Bu enumun değerine göre de geriye değer döndürsün. C# 4.0 ile birlikte gelen Dynamic tipini kullanarak geriye dönen tipin dinamik olarak belirlenmesini sağlayabiliyoruz.

void Main(string[] args)
{
    // C# 4.0 Öncesi
    Icecek secim = NeAlirsiniz(Menu.Icecek) as Icecek; // Metodun döndürdüğü tipi cast ederek Icecek tipine çevirmemiz gerekiyor
    secim.IcecekIc();

    // C# 4.0 Dynamic Language Runtime
   dynamic secim2 = NeAlirsiniz(Menu.Icecek); // Tip dinamik olarak belirleniyor
   secim2.IcecekIc();
    
    // Tipine bakalım...
    Console.WriteLine(secim2.GetType().Name);
}

static Object NeAlirsiniz(Menu menu)
{
    if(menu == Menu.Icecek)
        return new Icecek();
    else
        return new Yiyecek();
}

enum Menu
{
    Yiyecek,
    Icecek
}

public class Icecek
{
    public void IcecekIc()
    {
        Console.WriteLine("Yarasın..");
    }
}

public class Yiyecek
{
    public void YemekYe()
    {
        Console.WriteLine("Afiyet olsun..");
    }
}

Visual Basic'de en beğendiğim özelliklerden biri metot ve fonksiyonlar da opsiyonel parametre tanımlanabilmesydi. C# 4.0 ile birlikte artık C# da da optional parametre kullanabileceğiz. (Biraz geç kalındı sanırım :))

Optional bir parametre tanımlayabilmek için metot parametrelerine ilk değerini vermemiz yeterli oluyor.

private static void Topla(int a = 20, int b = 15, int c = 100) // Optional parametrelere ilk değerlerini vermek zorundayız. Eğer vermezsek optional olarak kullanamıyoruz.
{
    Console.WriteLine(a + b + c);
}

private static void Selamla(string isim = "İsimsiz Kahraman")
{
    Console.WriteLine("Selam => " + isim);
}

static void Main(string[] args)
{
    Console.WriteLine("C# 4.0 öncesi"); // Tüm parametreler için değer gönderilmesi zorunluydu...
    Topla(10, 20, 30);
    Console.WriteLine("C# 4.0 ile Named and Optional Parametre kullanımı");
    Topla(b:10, c: 30); // C# 4.0 ile birlilkte hangi parametreleri kullanacağımızı biz belirliyoruz. B ve C Parametrelerin isimlerini kullanarak değerlerini atadık.
    Console.WriteLine("---------------------------------------------------------");
    Console.WriteLine("C# 4.0 öncesi");
    Selamla("Sem GÖKSU"); // Parametre gönderilmesi zorunluydu...
    Console.WriteLine("C# 4.0 ile Optional Parametre kullanımı");
    Selamla(); // C# 4.0 ile birlilkte eğer bir parametre optional ise o parametreyi metoda göndermek zorunda değiliz, Bu durumda parametrenin default değeri neyse ona göre işlem yapılacaktır..
}

Ekran Çıktısı
C# 4.0 öncesi
60
C# 4.0 ile Named and Optional Parametre kullanımı
60
---------------------------------------------------------
C# 4.0 Öncesi
Selam => Sem GÖKSU
C# 4.0 ile Optional Parametre kullanımı
Selam => İsimsiz Kahraman

C# 3.0 ile birlikte bir çok yenilikle tanıştık. Bunlardan en güzeli (bana kalırsa) C# Object ve Collection Initializers (Nesne ve Koleksiyon Ilklendirme)'dir.

Nesneleri tanımlarken Constructor(Yapıcı metod) kullanmadan içerisindeki public olan field yada property'lere degerlerini atayarak nesne oluşturabiliyoruz aynı şekilde koleksiyon oluştururken de add metodunu kullanmadan içerisine istediğimiz kadar nesne atabiliyoruz.  Kullanımı son derece basit, nesneyi örnekliyoruz daha sonra süslü parantezleri açıp istedigimiz özelliklere değerlerini atayabiliyoruz.

 

Yukarıdaki tanımlamaya baktığımız da işimiz çok kolaylaştı ama peki arka tarafta neler dönüyor onada deginmek gerekirse, Ogrenci sınıfının varsayılan yapıcı metodu çagrıldı sonrasında ise sırasıyla OgrenciID, AdSoyad ve Bolum property'lerinin set blokları çağrıldı.

Koleksiyon içinde durum aynı aslında, koleksiyonu oluşturup süslü parantezler içerisinde içerisine istedigimiz kadar nesne atabiliyoruz. Koleksiyon içinde arka tarafta yapılan işlem benzer mantıkta, içerisine kaç tane nesne atıyorsak o kadar Add metodu çağrılıyor.



Gerçekten işimiz artık çok daha kolay :=)

Visual Basic ve Acces ile ugrasırken IIF'i çok fazla kullanıyordum fakat C#'ta IIF yokmu? diye bir çok soru aldım ve cevabını da burada vermek istedim; Evet, C#'ta IIF var ama kullanımı biraz degisik. C#'ta IIF anahtar kelimesi yerine ? ve : operatörlerini kullanılıyoruz.

VB.NET, VB ve MS ACCESS
IIf(kosul, kosuldogru , kosulYanlis)

C#.NET
kosul ? kosulDogru : KosulYanlis

Ilk olarak kosulumuzu yazıyoruz. Kosul sonucunda geriye true dönüyorsa kosuldogru kısmı çalısır. Eger false dönerse de kosulYanlis kısmı çalısır.