ASP.NET

  • 09 Mar 2009

ASP.NET Data Kontrolleri İçin Sayfalama Kontrolü
Merhaba arkadaşlar, bu makalemiz de repeater, datalist, gridview gibi data kontrollerinde kullanabileceğimiz kişiselleştirilebilir sayfalama kontrolü hazırlayacağız.

Web uygulamalarında verileri listelerken verinin tamamını listelemek hem sayfanın görünümü hem de performansını olumsuz yönde etkiler. Bunun için verilerin kullanıcıya hepsi yerine belli bir kısmı gösterilir. Geri kalan kısmı ise sayfalar halinde gösterilir. Gridview kontrolü içerisinde yer alan sayfalama özelliği hızlı bir çözüm olduğu için avantajlı görünse de verinin tamamını bellekte tutup bellek üzerinde veriyi sayfaladığı için performans açısından dezavantajlıdır. Datalist ve Repeater kontrollerinin sayfalama özelliği olmadığını düşünürsek kendimiz bu kontroller için sayfalama kontrolü geliştirmek zorundayız.

 

Resim 1

 

İlk olarak yeni bir ASP.NET projesi oluşturalım. Sayfalama kontrolümüzü bir UserControl içerisinde oluşturacağız. Bunun için bir Paging.ascx adında yeni bir UserControl ekleyelim. Paging.ascx’e bir div ve div’in içine de sadece Label ekleyelim. Sayfa da oluşacak linkler içinde düzgün görünmesi açısından css yazalım.

 

[Paging.ascx]

<style type="text/css">

.sayfalama .text

{

background-color:blue;

color:Yellow;

text-decoration:none;

margin:1px;

padding:5px;

font-family:Lucida Sans Unicode;

font-size:12px;

text-align:center;

}

 

.sayfalama a:link

{

background-color:navy;

color:Yellow;

text-decoration:none;

margin:1px;

padding:5px;

font-family:Lucida Sans Unicode;

font-size:12px;

text-align:center;

}

 

.sayfalama a

{

background-color:navy;

color:Yellow;

text-decoration:none;

margin:1px;

padding:5px;

font-family:Lucida Sans Unicode;

font-size:12px;

text-align:center;

}

 

.sayfalama a:hover

{

background-color:blue;

color:Yellow;

text-decoration:none;

margin:1px;

padding:5px;

font-family:Lucida Sans Unicode;

font-size:12px;

text-align:center;

}

</style>

 

<div class="sayfalama">

<asp:Label ID="lblPaging" runat="server" Text="Label"></asp:Label>

</div>

 

Sayfa da görüntüleyeceğimiz veri içinde bir store procedure yazalım. Store procedure içerisinde SQL Server 2005 ile birlikte gelen Row_Number fonksiyonunu kullanarak her bir kayıt için satır numarası oluşturulmasını sağlayacağız.

 

[SP]

Use AdventureWorks

go

createProc GetProductSubCategories

@AktifSayfa int, -- Aktif olan sayfayı alacağımız parametre

@ToplamKayitSayisi int output – Toplam kayıt sayısını geri döndüreceğimiz parametre

AS

--Değişkenler

declare @IlkKayit int ;

declare @SonKayit int ;

declare @SayfaSayisi int;

 

set @SayfaSayisi = 10; -- Bir sayfada gösterilecek olan sayfa sayısı

set @SonKayit = @SayfaSayisi * @AktifSayfa;

 @IlkKayit = @SonKayit - @SayfaSayisi + 1;

 

select @ToplamKayitSayisi = count(*) from Production.ProductSubcategory; --Toplam sayfa sayısı hesaplandı

 

with tProductSubcategoryas

(

Select   ROW_NUMBER () over (order by ProductSubCategoryID DESC) SatirNo, * from Production.ProductSubCategory

)

Select * from tProductSubcategoryWhere SatirNo between @IlkKayit AND @SonKayit

 

Veri kaynağımızı hazırladıktan sonra sayfa numaralarını ekranda gösterebilmek için Paging.ascx.cs içinde bir metot yazalım.

 

[Paging.ascx.cs]

public void Sayfala(int AktifSayfa, int ToplamKayitSayisi, string AktifDizin)

{

    lblPaging.Text = ""; //Sayfa her açıldığında label temizleniyor

    int ToplamSayfaSayisi = 0; // Sayfa sayısı hesaplanıyor

    if ((ToplamKayitSayisi % 10) == 0)

    {

        ToplamSayfaSayisi = ToplamKayitSayisi / 10;

    }

    else

    {

        ToplamSayfaSayisi = (ToplamKayitSayisi / 10) + 1;

    }

 

    if (AktifSayfa != 1) //Eğer 1. Sayfada değilsek ilk sayfaya dön linki oluşturulacak

    {

        lblPaging.Text += "<a href='" + AktifDizin + "Page=1'>«</a>";//AktifDizin parametresi ile gelen sayfanın pathine göre link oluşturulacak

    }

 

    for (int i = 1; i <= ToplamSayfaSayisi; i++) //Sayfalar ekrana bastırılıyor

    {

        if (AktifSayfa != i)

        {

            lblPaging.Text += "<a href='" + AktifDizin + "Page=" + i.ToString() + "'>" + i.ToString() + "</a>"; //AktifDizin parametresi ile gelen sayfanın pathine göre link oluşturulacak

        }

        else//Aktif sayfa linksiz görünsün

        {

            lblPaging.Text += "<span class='text'>" + i.ToString() + "</span>";

        }

    }    

 

    if (AktifSayfa != ToplamSayfaSayisi)//eğer son sayfada değilsek son sayfaya git linki oluşturulacak

    {

    lblPaging.Text += "<a href='" + AktifDizin + "Page=" + ToplamSayfaSayisi+ "' >»</a>";

    }
}

 

Artık her şey hazır, sayfamızda görüntülemek için yukarıda yazdığımız SP’i kullanarak verileri çekelim ve sayfalama kontrolümüze ilgili parametreleri yollayalım. İlk olarak sayamıza bir DataList kontrolü e oluşturduğumuz Paging isimli UserControl’den bir tane ekleyelim. DataList’i biraz düzenleyelim;

 

[Default.aspx]

<%@Register Src="Paging.ascx" TagName="Paging" TagPrefix="uc1" %>

<asp:DataList ID="dlProducts" runat="server" CellPadding="4" ForeColor="#333333"

Width="432px">

<Footer Style BackColor="#5D7B9D" Font-Bold="True" ForeColor="White" />

<AlternatingItem Style BackColor="White" ForeColor="#284775" />

<Item Style BackColor="#F7F6F3" ForeColor="#333333" />

<SelectedItem Style BackColor="#E2DED6" Font-Bold="True" ForeColor="#333333" />

<Header Style BackColor="#5D7B9D" Font-Bold="True" ForeColor="White" />

<Item Template>

<%#Eval("Name") %>

</Item Template>

</asp:DataList>

<br/>

<uc1:Paging ID="Paging1" runat="server" />

 

Şimdi ilgili sayfada kayıtları görüntülemek için gerekli metodu yazalım.

 [Default.aspx.cs]

public void UrunleriGetir(int AktifSayfa, string SayfaDizin)

{

    SqlConnectioncnn = new SqlConnection("server=.; DataBase=AdventureWorks; Uid=sa; pwd=sa12345");   

    SqlCommandcmd = new SqlCommand("GetProductSubCategories", cnn);

    cmd.CommandType = CommandType.StoredProcedure;

    cmd.Parameters.Add("@AktifSayfa", SqlDbType.Int).Value = AktifSayfa;

    cmd.Parameters.Add("@ToplamKayitSayisi", SqlDbType.Int).Direction = ParameterDirection.Output;

    SqlDataAdapterda = new SqlDataAdapter(cmd);

    DataTabledt = new DataTable();

    da.Fill(dt);

    dlProducts.DataSource = dt;

    dlProducts.DataBind();

    intToplamKayitSayisi = (int)cmd.Parameters["@ToplamKayitSayisi"].Value;

    Paging1.Sayfala(AktifSayfa, ToplamKayitSayisi, SayfaDizin); //Paging kontrolü için yaptığımız public metoda parametrelerini gönderiyoruz
}


public int AktifSayfa { get; set; } //Aktif sayfa için property


protected void Page_Load(object sender, EventArgs e)
{
    if(Request.QueryString["Page"] != null) //Page isimli Querystring’i kontro ediyoruz
    {
        AktifSayfa = Convert.ToInt32(Request.QueryString["Page"]);
    }
    else
    {
        AktifSayfa = 1;//QueryString null ise default olarak 1 değerini atıyoruz
        UrunleriGetir(AktifSayfa, "Default.aspx?"span>);
    } 

}

Testimizi yapabiliriz;

Resim 8

Kaynak kodları indirmek için tıklayınız

Makalenin sonuna geldik, başka bir makalede görüşmek üzere. .NET ile kalın ;)

Sem GÖKSU
www.semgoksu.com  | www.yazilimgunlugu.com 
sem.goksu@yazilimgunlugu.com 

  • 26 Şub 2009

ModalPopup Kontrolü ile Kullanıcı Dostu Mesaj Pencereleri Çıkarmak
Merhaba arkadaşlar bu makalemizde ASP.NET AJAX Control Toolkit içerisinde yer alan Modal Popup kontrolünü kullanarak kullanıcı dostu mesaj pencerelerinin nasıl oluşturulacağına bakacağız...

ASP.NET ile uğraşırken kullanıcıyı nasıl bilgilendireceğimiz geliştirici için her zaman sorun olmuştur. Bazen label’lar kullanırken bazı durumlarda da javascript’ten faydalanarak alert metodu kullanılır ve kullanıcıya bir mesaj penceresi çıkarılır. Label kullanıldığında kullanıcı hatanın nerede yazdırıldığını algılayamıyor, alert kullanıldığında ise görsel olmayan bir pencere ile karşılaşıyoruz ve kişiselleştiremiyoruz. Kullanıcıya mesaj verirken başka bir işleminde yaptırılmasını istersek ne label nede alert bizim ihtiyaçlarımızı karşılayamayacaktır.

Örneğin üye girişi gerektiren bir sistemimiz var, kullanıcı bu alana girmek istediğin de hem kullanıcıyı bilgilendiren bir mesaj çıkartmamız hem de üye girişi formunun görüntülenmesini istersek ne yapacağız? İşte bu durumda bizim işimizi çözecek şey ASP.NET AJAX Modal Popup kontrolüdür. Modal popup kontrolü sayfamızın üzerine yeni bir layer(div) açarak kullanıcının layerin altında kalan kısmı ile işlem yapmasını engelleyerek sadece bizim açtığımız layer ile işlem yapmasını sağlar. Bizde bu oluşturduğumuz layer üzerine hata mesajlarını gösterebileceğimiz labeller ekleyebilir, üzerinde formlar oluşturup mesaj penceremizi istediğimiz gibi kişiselleştirebiliriz.

Not:Bu işlemi yapabilmemiz için AJAX Control Toolkit’i indirip kurmamız gerekmektedir. ASP.NET AJAX Control Toolkit’i indirmek için http://www.asp.net/Ajax/ajaxcontroltoolkit adresini kullanabilirsiniz.

Yeni bir ASP.NET projesi başlattıktan sonra. Sayfamıza bir adet UserControl ekleyelim. Adı WebMessageBox olsun. UserControl için HTML kodumuz aşağıdaki gibi olacaktır.

[WebMessageBox.ascx]

<%@Register Assembly="AjaxControlToolkit" Namespace="AjaxControlToolkit" TagPrefix="cc1" %>

// Modal Popup kontrolünü dinamik olarak çağıracağımız için TargetControlID’ye bir değer atayamıyoruz. Bu özelliğe bir değer atamazsak hata verecek bunu engellemek için de formda görünmeyen bir buton ekledik.
<asp:Button ID="btnShow" runat="server" Style="display: none;" />

<asp:Panel ID="pnlPopup" runat="server" Style="background-color: White; width: 420px; border-width: 2px; border-color: gray; font-size: 10pt; font-family: Tahoma; line-height: 15px; border: 1px solid #A6A6A6;">
<div style="background-color: red; background-repeat: repeat-x; width: 415px; height: 22px; padding-top: 3px; text-align: left; padding-left: 5px; font-weight: bold;">
<span style="color: #FFFFFF; direction: ltr;">Mesaj Kutusu</span></div>
<div style="padding: 5px;">
<div style="padding: 10px;">
<div style="float: left; padding-right: 10px;">
//Hata olduğunda kullanıcıyı bilgilendirecek olan resim dosyası…
<asp:Image ID="imgIcon" runat="server" />
</div>
<div>
//Hata Mesajının gösterileceği textbox…
<asp:Label ID="lblMessage" runat="server"></asp:Label>
<div style="width:100%; text-align:right; padding-top:20px">
// Açılan ModalPopup kontrolünü kapatacak olan buton…
<asp:Button ID="btnClose" Text="Kapat" runat="server" CausesValidation="False" />
</div>
</div>
</div>
</div>
</asp:Panel>
<cc1:ModalPopupExtenderID="ModalPopupExtender1" runat="server" TargetControlID="btnShow" PopupControlID="pnlPopup" BackgroundCssClass="modalBackground" DropShadow="true" />

ModalPopup kontrolünün arka BackgroundCssClass özelliği içinde bir CSS class’ı oluşturalım.

[WebMessageBox.css]

.modalBackground
{
background-color: black; filter: alpha(opacity=70);opacity: 0.7;
}


Yaptıklarımızı inceleyecek olursak, lblMessage kontrolünü MessageBox açıldığında içerisinde göstereceğimiz hata mesajı için, imgIcon kontrolünü kullanıcıyı bilgilendiren bir resim için, btnClose’u da açılan popup penceresini kapatmak için ekledik. Peki btnShow butonunu neden ekledik? Bununda nedeni aslında basit, Modal PopupControl’ünün TargetControlID parametresine mutlaka bir değer atamak zorundayız. Bunun için bizde forma bir buton ekledik display özelliğini kapattık ve ModaPopupControl’ün TargetControlID özelliğine bu kontrolü atayıp bu sorunu çözdük.

Buton’un display özelliği kapalı olduğu için bu kontrolü kullanamıyoruz. Zaten bizim amacımız da bu değil. Bizim yapmamız gereken istediğimiz yerden bu UserControl içerisindeki ModalPopupExtender’i çağırmak. ModalPopup kontrolünün server-side çalışan Show isimli bir metodu var. Bu metot ModalPopup kontrolünün kullanıcıya gösterilmesini sağlıyor.

ModalPopupExtender.Show()


Bizde bu metodu kullanarak kod tarafından modalpopup kontrolünü görünebilir hale getirelim. Bunun için UserControl’ün kod dosyasına gidip bir metot yazalım. Bu metot ilgili yerlere değerlerini atasın ve değerleri atadıktan sonra da ModalPopup’ın gösterilmesini sağlasın.

[WebMessageBox.ascx.cs]

publicvoid Show(string Mesaj, string Action)
{
    if (Action == "success") // Burayı enumda yapabilirsiniz…
    {
        imgIcon.ImageUrl = "success.gif"; 
    }
    else if (Action == "error")
    {
        imgIcon.ImageUrl = "error.gif";
    }
    lblMessage.Text = Mesaj;
    ModalPopupExtender.Show();
}


WebMesageBox kontrolümüz hazır, şimdi bu usercontrol’ü bir sayfaya ekleyelim. Aynı zamanda bir buton ekleyelim. Bu buton WebMessageBox’ın görüntülenmesini sağlayacak.

[Default.aspx]

<%@Register src="WebMessageBox.ascx" tagname="WebMessageBox" tagprefix="uc1" %>

<asp:ScriptManager ID="ScriptManager1" runat="server"></asp:ScriptManager>
<uc1:WebMessageBox ID="WebMessageBox1" runat="server" />
<br/> <br />
<asp:Button ID="Button1" runat="server" onclick="Button1_Click" Text="Button" />


Şimdi de buton’un click eventine gidelim ve UserControl içerisinde yer alan metodu kullanarak MessageBox’ı çıkartalım.

[Default.aspx.cs]

protectedvoid Button1_Click(object sender, EventArgs e)
{
    WebMessageBox1.Show("İşlem Başarılı", "success");
}


Sayfayı Çalıştıralım ve butona tıkalaylım,

Birde kodu aşağıdaki gibi değiştirelim,

[Default.aspx.cs]

protectedvoid Button1_Click(object sender, EventArgs e)
{
    WebMessageBox1.Show("Hata var…", "error");
}

Sayfadaki butona tekrar tıklayalım,

Hoş geldin WebMessageBox… Kaynak kodları indirmek için tıklayınız. Başka bir makale de görüşmek üzere. ASP.NET ile kalın J

Sem GÖKSU
www.semgoksu.com | www.yazilimgunlugu.com
sem.goksu@yazilimgunlugu.com

Kaynaklar
asp.net/ajax

  • 25 Şub 2009

ASP.NET Caching(Önbellekleme) – Data Caching
Merhaba arkadaşlar bu makalemizde ASP.NET ile performans için çok önemli bir konu olan Caching mekanizmasının da Data Caching’i inceliyor olacağız.

İlk makalemiz de performansı arttırmak için Output Caching ile sayfanın çıktısını önbelleğe almıştık. Output Caching ile sayfa çıktısının tamamını yada belli bir kısmını önbellekleyebiliyorduk. Fakat her zaman bu yeterli olmayacaktır. Bazı durumlar da sayfa içerisinde kullanılan verinin yada verilen de önbelleklenmesi gerekebilir. Bu durumda Output Caching kullanamayız, çünkü Output Caching ile sadece sayfanın çıktısını önbellekleyebiliyoruz. Uygulamamız içerisinde veri yada verileri önbelleğe alabilmek için Data Caching’i kullanmamız gerekiyor.

Output Caching’de bahsettiğimiz durum Data Caching içinde geçerlidir. İstenilen bilginin tekrar tekrar kaynaklardan çekilmesi yerine, gelen ilk istek server tarafından karşılanacak (veritabanı yada başka bir sağlayıcı da olabilir) sonrasında ise önbelleklenen veri bellekten alınıp uygulama içerisinde kullanılacak. Veritabanından aldığımızı düşünürsek bu işlem performans için çok önemli bir artış sağlıyor olacaktır.

Yukarıdaki örnek, önbelleklenen ve önbelleklenmeyen bir database işleminin akış şemasını gösteriyor. İlk örnekte gelen her istek ilgili Query’i çalıştırmak için database’e bağlanıyor, hem server tarafında trafik oluyor hem de verinin databaseden getirilmesi sırasında performans kaybı yaşanıyor. İkinci örnekte ise sadece ilk seferde veritabanına bağlanıyor ve veriyi önbelleğe atıyor. Sonrasında gelen tüm talepler önbellekten getiriyor. Bu da verinin hazır bir şekilde alınmasını, dolayısıyla uygulamanın daha performanslı çalışmasını sağlıyor.

En basit kullanım şekli ile bir nesneyi Cache’e atmak aşağıdaki gibidir…

Cache.Insert("Key", Data);

Cache’e attığımız nesneyi silmek istiyorsak da aşağıdaki gibi bir kullanıma ihtiyacımız var.

Cache.Remove("Key”);

Data caching için kullanabileceğimiz 3 yöntem var. Absolute Time, Sliding Time(Süreye Bağlı Önbellekleme) ve File Dependency (Dosya Değişimine göre Önbellekleme).

Absolute Time

Belirtilen süre boyunca data önbellekte saklanır bu süre içerisinde gelen talepler önbellekten karşılanır. Sürenin sonunda ise data önbellekten silinecektir.

Cache.Insert("key", data, null, DateTime.Now.AddMinutes(1), System.Web.Caching.Cache.NoSlidingExpiration);

İlk parametre, önbelleğe alınan veriye ulaşabilmemiz için ulaşacağımız key, ikinci parametre önbellekte saklanacak olan verinin kendisi, üçüncü parametre CacheDependency nesnesi (biz burada bunu şimdilik kullanmayacağımızı için null gönderiyoruz), dördüncü parametre verinin ne kadar süre önbellekte kalacağını belirten DateTime tipinde bir değer, son parametre de TimeSpan tipinde bir değer istiyor, Absolute Time için, parametre olarak Cache sınıfında bulunan NoSlidingExpiration fielad’ını parametre olarak gönderiyoruz.

Sliding Time

Belirtilen süre boyunca data önbellekte saklanır. Eğer bu süre içerisinde yeni bir talep gelirse süre yeni baştan başlar. Sürenin sonunda ise veri önbellekten silinir.

Cache.Insert("key", Data, null, System.Web.Caching.Cache.NoAbsoluteExpiration, TimeSpan.FromSeconds(120));

Absolute time da olduğu, Sliding Time içinde ilk üç parametre aynı. Dördüncü parametre hatırlarsak bizden DateTime tipinde bir parametre istiyordu. Sliding Time’a göre önbellekleme yapacaksak, Cache sınıfında bulunan NoAbsoluteExpiration fieldını parametre olarak yolluyoruz, son parametreye de timespan tipinde bir değer yolluyoruz.

File Dependency

Disk üzerinde yer alan bir dosyadan çekilen verinin içeriği değişene kadar önbellekleme yapılır.

[XML]

<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<Products>
<Product>
<ProductID>1</ProductID>
<Name>Masa</Name>
</Product>
<Product>
<ProductID>2</ProductID>
<Name>Sandalye</Name>
</Product>
<Product>
<ProductID>3</ProductID>
<Name>Dolap</Name>
</Product>
</Products>

[C#]

CacheDependencydep = new CacheDependency(Server.MapPath("Data.xml"));

//XML’en gelen verinin data isimli bir objeye atıldığı varsayılmıştır…

Cache.Insert("key", data, dep, DateTime.Now.AddHours(2), System.Web.Caching.Cache.NoSlidingExpiration);

İki saat boyunca önbelleğe alınır ancak, dosyada herhangi bir değişiklik olursa önbelleklenen veri silinir.

Örnek

Öğrenci koleksiyonu içerisinde yer alan veriyi 30 dakika boyunca önbellekten getirelim. Bunun için ilk olarak Ogrenci isimli bir nesne oluşturalım. Aynı nesne içerisinde öğrencileri getirecek öğrenci listesi de yer alacak.

[Ogrenci.cs]

classOgrenci
{
public static List<Ogrenci> Ogrenciler()
{

// Veriyi database’den de getirebilirsiniz… Sadece örnek olması için bu şekilde yaptık.
return new List<Ogrenci>()
{
new Ogrenci(){ OgrenciID = 1, AdSoyad = "Sem Göksu"},
new Ogrenci(){ OgrenciID = 2, AdSoyad = "Dilara Göksu"},
new Ogrenci(){ OgrenciID = 3, AdSoyad = "Ercan Kilercioğlu" }
};
}
public int OgrenciID { get; set; }
public string AdSoyad { get; set; }
}

Şimdi sayfamızın Page_Load eventine gidelim.

[Page_Load]

List<Ogrenci> Ogrenciler = null;
if(Cache["Ogrenciler"] != null)
{
Ogrenciler = Cache["Ogrenciler"] as List<Ogrenci>;
Response.Write("Veri Cache'den getirildi...");
}
else
{
Ogrenciler = Ogrenci.Ogrenciler();
Cache.Insert("Ogrenciler", Ogrenciler, null, DateTime.Now.AddMinutes(30), System.Web.Caching.Cache.NoSlidingExpiration); // Absolute Time Caching
Response.Write("Veri Veri Kaynağından Getirildi...");
}

GridView1.DataSource = Ogrenciler;
GridView1.DataBind();


Testimizi yapalım…

Sayfayı çalıştıralım, İkinci kez çalıştıralım,


Makalenin sonuna geldik, başka bir makalede görüşmek üzere…

Sem GÖKSU
www.semgoksu.com | www.yazilimgunlugu.com
sem.goksu@yazilimgunlugu.com

Kaynaklar
asp.net

  • 18 Şub 2009

ASP.NET Caching(Önbellekleme) – Output Caching
Merhaba arkadaşlar bu makalemizde ASP.NET ile performans için çok önemli bir konu olan Caching mekanizmasın da Output Caching’i inceliyor olacağız.

Web uygulamaları geliştirirken en önemli konulardan bir tanesi performanstır. ASP.NET ile web uygulaması geliştirirken yapılan uygulamanın daha performanslı çalışması için Caching(Önbellekleme) Mekanizması kullanılır. Caching ile sayfanın HTML çıktısının tamamı yada belli bir kısmı bellekte saklanır. Böylece HTML derlenip, tekrar tekrar oluşturulmak yerine bellekten alınarak kullanıcıya iletilir. Bu sayede hem serverdaki trafik azalır hem de gelen isteğin değerlendirilip HTML’in yeniden üretilmesi sırasında kaybedilen zaman kazanılmış olur.

HTML çıktısının tamamını önbellekleyebileceğimiz gibi belli bir kısmını da önbellekleyebiliriz. Önbelleklediğimiz bir alan içerisinde de belli bir alanı dinamik hale getirebiliriz. İlk olarak sayfa çıktısının tamamının nasıl önbellekleneceğine bakalım.

Output Caching (HTML çıktısının önbelleklenmesi)

Output Caching ile sayfanın tamamının belli bir süre içerisinde önbelleklenmesini sağlayabiliriz. Böylece sayfa önbelleğe alındıktan sonra bir sonraki ziyarette HTML önbellekten alınarak kullanıcıya gösterilecek. (Bir sonraki ziyaretin de önbellekleme süresi içerisinde olması gerekiyor)

Sayfayı önbelleklenebilmesi için sayfamıza OutputCache direktifini(Directive) eklememiz gerekiyor. Örnek kullanım;

<%@OutputCache Duration="300" Location="Any" VaryByParam="none"  %>

Burada ilk göze çarpan Duration ve Location özellikleridir. Duration özelliği saniye cinsinden sayfanın cache’de ne kadar tutulacağına belirliyor. Location özelliği de sayfanın nerede önbellekleneceğini belirten bir enum sunuyor, bu enumun varsayılan değeri Any’dir.

OutputCacheLocation Enum’unun alabileceği değeler

Any
Önbellekleme, isteği yapan Client, Proxy Server yada isteğin yapıldığı server üzerinde olur.
Client
Önbellekleme, isteği yapan Client’ de olur.
DownStream
Önbellekleme, isteği yapan Client’de ve Proxy Server üzerinde olur.
None
Önbellekleme yapılmaz.
Server
Önbellekleme, isteğin yapıldığı Server üzerinde olur.
ServerAndClient
Önbellekleme, isteği yapan Client’de ya da isteğin yapıldığı Server üzerinde olur.

Şimdi bir ASP.NET sayfası açalım. Sayfa direktiflerine OutputCache direktifini ekleyelim. Sayfamız 300 saniye boyunca önbelleklenecek.

<%@OutputCache Duration="300" Location="Any"  VaryByParam="none" %>

Sayfanın Page_Load eventine de aşağıdaki kodu yazalım.

protectedvoid Page_Load(object sender, EventArgs e)
{
Response.Write(DateTime.Now.ToString());
}

Sayfa çalıştığında ilk istek değerlendirilecek ve o anki tarih ve saat bilgisi ekrana gelecek. Bundan sonra yapılacak istekler de 300 saniye boyunca önbelleklenmiş veri ekrana gelecek. 300 saniye sonunda da yeni tarih ve saat ekranda gösterilecek.

İlk İstek

300 Sn içindeki istekler

300 Sn Sonra

2009-02-18 12:21:00

2009-02-18 12:21:00

2009-02-18 12:26:00

Bu şekilde çıktıyı önbelleğe aldık, peki ya sayfamıza QueryString’den gelen değerlere göre farklı bilgi içeriyorsa ne olacak? İşte bu durumda her QueryString anahtarı için ayrı ayrı çıktıların önbelleklenmesi sağlayan VaryByParam özelliğini kullanıyoruz.

<%@OutputCache Duration="300" Location="Any" VaryByParam="KategoriID" %>

QueryString’den gelen KategoriID anahtarının değerine göre önbellekleme yapılır.

<%@OutputCache Duration="300" Location="Any" VaryByParam="KategoriID,Dil" %>

QueryString’den gelen KategoriID ve Dil anahtarlarının değerlerine göre önbellekleme yapılır.

<%@OutputCache Duration="300" Location="Any" VaryByParam="*" %>

QueryString’den gelen tüm anahtarların değerine göre ayrı ayrı önbellekleme yapılır.

Fragment Caching(Belli bir kısmının önbelleklenmesi)

Sayfanın tamamı yerine sadece belli bir kısmının da güncellenmesini sağlayabiliyoruz demiştik. Örneğin bir haber sitemiz var. Ana sayfasında da anlık değişebilecek bölümler vardır. Fakat bazı bölümler de sabittir. İşte biz sadece sabit olan bölümleri önbelleğe almak istiyorsak bunun için Fragment Caching’i kullanmalıyız. Bunun için de bu bölümler için User Control yapıp, oluşturduğumuz User Control içerisinde önbellekleme işlemi yapacağız.

Şimdi bir User Control oluşturup, onu yeni bir sayfaya ekleyelim. UserControl içine de bir label ekleyelim. Son olarak da UserControl’ün direktiflerine OutputCache direktifini ekleyelim.

MyUserControl.ascx

<%@Control Language="C#" AutoEventWireup="true" CodeFile="MyUserControl.ascx.cs" Inherits=" MyUserControl " %>
<%@OutputCache Duration="300" VaryByParam="none" Shared="true"%>
<asp:LabelID="Label1" runat="server" Text="Label"></asp:Label>

Kod tarafında da o anki tarih ve saati Label’a atayalım.

MyUserControl.ascx.cs

protectedvoid Page_Load(object sender, EventArgs e)
{
Label1.Text = DateTimeTime.Now.ToString();
}

Şimdi UserControl’ü ekleyeceğimiz ASP.NET sayfasına geçelim. Bir label ekleyelim ve Page_Load eventin de o anki tarih ve saati label’a atayalım.

FragmentPage.aspx.cs

protectedvoid Page_Load(object sender, EventArgs e)
{
Label1.Text = DateTime.Now.ToString();
}

Sayfaya gelen talepleri ve ekran dan çıkan saat bilgilerini inceleyelim.

İlk İstek

300 Sn içindeki istekler

300 Sn Sonra

Page

2009-02-18 12:21:00

2009-02-18 12:22:01(Örneğin)

2009-02-18 12:26:00

UserControl

2009-02-18 12:21:00

2009-02-18 12:21:00

2009-02-18 12:26:00

Yukarıdaki tabloda da görüldüğü gibi Page.aspx’ gelen tüm istekler önbellekleme yapılmadan kullanıcıya aktarılıyor. UserControl içinde ise ilk istek sonrasında 300 saniye boyunca önbellekteki veri kullanıcıya gösteriliyor. Önbellekleme süresi sona erdikten sonra da yeni çıktı oluşturuluyor.

UserControl nerelerde kullanılmışsa kullanıldığı her yer için ayrı ayrı çıktısı bellekte saklanır. Shared özelliğini True yaparak, tüm sayfalar için tek bir çıktı bellekte saklanır.

Substitution Caching(Önbelleklenen alanın dinamik hale getirilmesi)

Bazı durumlarda önbelleklenen bir sayfanın belli bir kısmının dinamik hale getirilmesi gerekir. Bunu yapabilmek için de Substitution Caching’i kullanıyoruz.

Önbellekleme yapılmış bir sayfa içinde dinamik alan oluşturabilmek HTML tarafında Substitution kontrolünü yada HttpResponse sınıfının WriteSubSubstitution metodunu kullanmak zorundayız. Her ikisi de bizden, parametre olarak HttpContext sınıfını alan, geriye string döndüren static bir metot bekliyor.


Öncelikle Page_Load’da tarih ve saati ekrana yazdıralım, sonrasında ise Static olacak Tarih metodumuzu yazalım.

protectedvoid Page_Load(object sender, EventArgs e)
{
Response.Write(DateTime.Now.ToString());
} protectedstatic string Tarih(HttpContext context)
{
returnDateTime.Now.ToString();
}

Şimdi HTML tarafında önbelleklenecek ve dinamik olacak alanımızı belirleyelim.

<%@Page Language="C#" AutoEventWireup="true" CodeFile="SubstitutionCaching.aspx.cs" Inherits="SubstitionCaching" %>
// Sayfa 300 saniye boyunca önbelleklenecek…
<%@OutputCache Duration="300" VaryByParam="none" %>
<!DOCTYPEhtml PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<htmlxmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<headrunat="server">
<title>Substitution Caching</title>
</head>
<body>
<formid="form1" runat="server">
<div>

// Dinamik olacak alan, Substitution kontrolü dinamik içerik oluşturabilmek için static bir metot bekliyor. Bekleyen özelliği de MethodName’dir.
<asp:Substitution ID="Substitution1" runat="server" MethodName="Tarih"/>
// Yada
<%Response.WriteSubstitution(new HttpResponseSubstitutionCallback(Tarih)); %>

</div>
</form>
</body>
</html>


Şimdi de önbelleklenen ve dinamik hale getirilen alanların değerlerine bakalım.

İlk İstek

300 Sn içindeki istekler

300 Sn Sonra

Page

2009-02-18 12:21:00

2009-02-18 12:22:00

2009-02-18 12:26:00

DinamikAlan

2009-02-18 12:21:00

2009-02-18 12:21:01(Örneğin)

2009-02-18 12:26:00

Caching mekanizmasını kullanarak sayfalarımızın daha performanslı çalışmasını sağladık JMakalenin sonuna geldik, başka bir makalede görüşmek üzere…

Sem GÖKSU
www.semgoksu.com | www.yazilimgunlugu.com
sem.goksu@yazilimgunlugu.com

Kaynaklar
msdn.com

  • 17 Oca 2009

INETA Professional Hit

Uzun bir aradan sonra tekrar Istanbul'da güzel bir etkinlik ile karsinizdayiz. Ankara ve Izmir derken biraz Istanbul'u bosladigimizi kabul ediyorum. Ama önümüzdeki dönemde bolca telafilerimiz olacak. Gelelim konumuza; INETA Professional Hit!

Iki günlük bir etkinlik dizisi ile bu sefer Microsoft binasinda bulusuyoruz. Fakat farkli bir seyler var! Türkiye'de ilk defa tamamen Level 300 ve üstü oturumlardan olusan halka açik bir aktivite yapiyoruz. Gelin bu konuyu biraz açikliga kavusturalim ve su Level konusuna göz atalim.

Level 100: Bahsi geçen konuya giris ve genel anlatim içerir. Katilimcilarin oturumun konusu ile ilgili herhangi bir bilgi birikimine sahip olmadiklari ön görülür.
Level 200: Level 100 bilgisine sahip olundugunu ve buna ek olarak anlatilacak konu ile ilgili genel bir bilgi birikiminin katilimcilarda oldugu var sayilir. Genelde bu oturumlarda anlatilan teknolojilerin detaylari ve kullanim alanlari ile ilgili gerçek hayat senaryolari islenir.
Level 300: Anlatilacak konu ile ilgili Level 200 bilgisine sahip olundugu düsünülür. Bu oturumlarda bahsi geçen teknolojilerin uç noktada kullanimina dair örnekler derinlemesine islenir.
Level 400: Bu oturumlar uzmanindan uzmanina oturumlardir. Anlatilan teknoloji ile ilgili en gelismis ve üst seviyeli bilginin aktarildigi bu oturumlar ürünlerin üst sinirlarini zorlayan oturumlardir.
Gördügünüz gibi normal sartlarda bizim INETA tarafindaki etkinliklerimiz agirlikli olarak Level 100 ile Level 200 arasinda dolasiyor. Genel olarak baktigimizda bu seviyenin üzerinde etkinliklerin eksikligini sizler de degerlendirme formlarinda defalarca dile getirdiniz. INETA Professional Hit tamamen uzmanlara hitap eden Level 300 ve Level 400 oturumlar içeriyor. Bu kapsamda giris seviyesi bir beklenti ile etkinlige gelmemekte fayda var. Giris seviyesi için yakin zamanda bir etkinligimiz daha olacak.

Program içerigimiz ve oturumlarin seviyeleri su sekilde;

24 Ocak

10.00-12.30 Silverlight ile Veri Uygulamalari - Daron Yöndem - Level 300
13.00-16.00 ADO.NET Data Services - Burak Selim Senyurt - Level 300
16.30-18.00 SharePoint üzerinde özel kolon gelistirmek - Nezih Tinas - Level 400

25 Ocak

10.00-12.30 Derinlerde C# 3.0 - Burak Selim Senyurt - Level 300
13.00-15.00 ASP.NET AJAX 4.0 - Daron Yöndem - Level 300
15.30-18.00 Asp.Net Application ve Page LifeCycle - Oguz Yagmur - Level 300

Etkinlik Microsoft Istanbul ofisinde olacak. Adres su sekilde; Bellevue Residence, Levent Mahallesi Aydin Sokak, No: 7 Levent

Etkinlige katilabilmeniz için asagidaki adresten kayit olmaniz gerekiyor.

http://daron.yondem.com/kayit/